Тэжээвэр амьтадын нууц

Хүмүүс бид аргалыг хонь, чоныг нохой, бодонг гахай болтол нь гаршуулсан.
Тэгвэл зэрлэг амьтад "хүнд дасах" тэр өөрчлөлтийн цаана өнөөгийн генетикийн суурь ойлголтыг дахин шинэчилэхүйц том нууц агуулагдаж байгаа бөгөөд, тэр нь
– Хүн яаж үсрэнгүй хөгжиж чадсан бэ?
гэдэг асуултын түлхүүр болохыг ч үгүйсгэхгүй байна.

Амьтадын хувьсал нь "генийн гэнэтийн өөрчлөлт" буюу мутацийн замаар явагддаг гэсэн суурь ойлголт байдаг. Гэтэл мутац үүсэх магадлал нь "100 саяд 1 удаа" буюу туйлын ховор тохиолддог. Дээр нь мутац болгон амжилтанд хүрдэг үү гэвэл үгүй. Тэгэхээр ийм өөрчлөлтийг хүлээвэл амьтадын хувьсалд тоймгүй их цаг хугацаа шаардах болно.

Одоогийн байдлаар хүний хөгжил байтугай нохойны хөгжилийг ч бүрэн тайлж чадаагүй байна. Гэтэл нохой бол ердөө 15,000 жилийн өмнө чононоос салаалсан өөрчлөлт шүү дээ.

Харин энэ асуудлыг нухацтайгаар судалж байгаа нь Оросын шинжлэх ухааны академи юм. Тэд зэрлэг үнэгийг тэжээвэр амьтан болгох туршилт хийж байгаа гэнэ.

Ердийн зэрлэг үнэг бол туйлын сонор сэрэмжтэй амьтан бөгөөд, хүнийг бол нэг нүдээрээ ч үзэхгүй. Барааг нь харах төдийд л чавхдаад өгнө, буланд шахаад барих гэвэл бүр буцаж ноцно.

Гэхдээ төрөлхийн ийм хажиг үнэгнүүд дунд тун ховор тохиолдлоор "хүнээс айдаггүй" үнэг бас байна. Оросын академи тийм үнэгнүүдийг түүж цуглуулаад, хооронд нь үржүүлсээр "нохой шиг" үнэг гаргаж авсан аж.

Энэ судалгааг бүр анх Социализмын үед Дмитрий Константинович Беляев гэгч эрдэмтэн эхлүүлсэн түүхтэй.

Хуучин зөвлөлтөд үнэгний арьсан пальто хийхийн тулд, үйлдвэрт зэрлэг үнэг тэжээдэг байв. Тэдэн дунд ганц нэг хүнээс айдаггүй үнэг байхыг Беляев ажиглаад
– Мутац биш байгаа?
гэсэн эргэлзээ төрж, юутай ч тэдний генийг судлая гэж бодсон юм байх.

Гэтэл тухайн үеийн Сталины орос нь ген гэдгийг огтоос хүлээн зөвшөөрсөнгүй. "Төрөлхийн үл хувирах ген" гээчийг хүлээн зөвшөөрчих юм бол, хүмүүс юунд ч чармайх зүтгэлгүй болно гэж болгоомжилсон хэрэг. Ингээд үнэгний генийг судлах гэсэн Беляевийн судалгааг хүчээр зогсоов.

Тэгж байтал Сталины хамгийн ач холбогдол өгч байсан газар тариалангийн салбарын мэргэжилтэн Трохим Денисович Лисенко гэгч гарч ирэн, генийг бүх талаар үгүйсгэж "хичээл зүтгэл байвал юунд ч хүрч болно" гэсэн үзэл дор, өвөл суулгадаг учиртай буудайн үрийг хавар суулгах гэж оролдож гэнэ. Мэдээж оролдлого бүтэлгүйтэж, Зөвлөлтийн газар тариалан Лисенкогийн удирдлага дор навс унав.

Ингэж явсаар Сталин ч үхэж Лисенко ч үхэж, Зөвлөлт засаг бага багаар генийг хүлээн зөвшөөрдөг болж. Үр дүнд нь Беляевт судалгаагаа дахиж эхлүүлэх боломж олдсон гэдэг.

Тэгтэл уг судалгааны сүүлийн үеийн үр дүн тун сонирхол татаж ирэв. Хүнд элэгтэй үнэгнүүдийн үр төл үржих тусам, түүн доторхи хүнд элэгтэй үнэгний хувь хэмжээ ихсээд ирж. 6 дахь үеийн үр төл дотор 1.8% байсан нь 50 дахь үе дээрээ ирэхэд 85% хувьд хүрэв.

Энэ бол "100 саяны 1"–д болдог генийн мутацаар бол тайлбарлахын аргагүй өндөр хурд юм.

Тэжээвэр болсон үнэгэнд сүүл нь цагираглах, чих нь соотойх, толгой нь булцайх гэх мэтийн нийтлэг шинжүүд ажиглагдав. Тэжээвэр болсон нохойнуудад ч бас ийм шинж байдаг.

Үнэндээ эд бол үнэгний гаварт (үнэгний үр төл) байдаг шинж тэмдэг юм. Өөрөөр хэлбэл хүнээс айдаггүй үнэг гэдэг нь, том болсон ч хүүхдээрээ байгаа үнэгнүүд байсан хэрэг байж.

Амьтад нас бие гүйцэхийн хэрээр стресс гормон ялгаруулж ирдэг. Тэгээд түүнийхээ ачаар сонор сэрэмж нь өндөрсөж, гаднаас биеэ хамгаалдаг аж. Жишээ нь чоно гэхэд, төрөөд 5 дахь 7 хоногоосоо сонор сэрэмжтэй болж эхэлдэг.

Тэгтэл тэжээвэр амьтадын сонор сэрэмж нь олигтой хөгждөггүй бөгөөд, тэр чигтээ "хүүхдээрээ" л яваад байдаг гэнэ. Тийм амьтад юунаас ч айдаггүй. Арслангийн зулзага ч гэсэн муур шиг л хүнд дасдаг.

Хүүхэд гэдэг туйлын сониуч зантай тул, анх удаагаа харсан юуг ч бай тойроод өнгөрч тэсдэггүй. Тийм шинж чанар нь оюун ухааны хөгжилд туйлын үр нөлөөтэй байж, шинэ болгоныг дор нь өөриймшүүлдэг. Үүнийг та бусдаар хэлүүлэлтгүй өөрийн хүүхэд дээрээ хангалттай ажигласан биз. Хүний хүүхдийн тархины хөгжил гайхалтай хурдан бөгөөд, ямар ч том хүнээс илүүтэй гадаад хэлийг хурдан сурахуйц чадвартай байдаг.

Гэвч нөгөө талаар хэт сонор сэрэмжгүй байдал нь аминд халтай тул, ямар ч амьтадын оюунаа хөгжүүлэх хугацаанд хязгаар байж, түүнээс цааш биеэ хамгаалах талдаа түлхүү хөгжөөд явдаг.

Харин тэжээвэр болсон амьтадын хувьд хэзээд аюулгүй орчинд байх тул, хөгширтөлөө хүүхэд хэвээрээ байгаад байж чаддаг байна. Түүнийгээ дагаад оюуны хөгжил ч эрс хурдасдаг бөгөөд, үнэг хүртэл нохойноос дутахгүй сургуультай болж чаддаг гэнэ.

Эдгээр өөрчлөлтүүдийг "генийн өөрчлөлт" бус, "Epigenetics өөрчлөлт" гэж үзэж байгаа юм. Epigenetics гэдэг нь "генийн (genetic) гадна тал (epi)" гэсэн утгатай буюу, генийг өөрийг нь биш "генийн үйл ажиллагаа"–г заасан нэршил юм.

Компьютер дээр зүйрлэвэл, ген нь компьютерийн эд анги (hardware) бол, epigenetics нь түүн дээр суулгагдсан програм хангамж (software) маягийн зүйл юм.

Тэгэхээр генийн өөрчлөлт буюу мутац нь компьютерийг өөрийг нь өөрчлөх явдал болж, epigenetics өөрчлөлт нь програм хангамжийн шинэчлэлт (update) гэсэн үг болно.

Мэдээж epigenetics өөрчлөлт нь мутацаас хамаагүй богино хугацаанд өрнөх боломжтой тул, дээрхи үнэгнүүд дээр явагдсан өөрчлөлтийг epigenetics–тэй холбоотой гэж үзэж байгаа юм.

Энэхүү epigenetics гэдэг ойлголтыг хүн болон шимпанзе хоёрын харьцуулалт дээр ч ашиглаж болно.

Хүн, шимпанзе хоёрын ген нь 98% хүртэл ижилхэн гэдэг. Ердөө хоёрхон хувиар зөрдөг хэрнээ яагаад хоорондоо ийм өөр байна вэ?


Судлаачид үүнийг мөн л epigenetics–тэй холбож үзэж байна.

Хүний "хүүхэд байх нас" нь шимпанзегийнхээс хамаагүй урт. Түүний дэргэд шимпанзегийн хүүхэд дороо нас бие гүйцэж, оюуны өсөлт нь ч тэгэс гээд зогсдог. Энэ хоёрын оюуны чадавхийн зөрөөг үүсгэж байгаа нь "хүүхэд насны нь хугацааны урт" гэдэг. Тэгэхээрхүүхэд нас урт байх тусмаа, оюун ухаан илүү өндөр хөгждөг байх нь.


Тэжээвэр амьтадаас мэдэж болох өөр нэг асуудал гэвэл, иргэншил хэрхэн үүссэн тухай юм.

Магадгүй анхдагч хүмүүс нь өнөөгийн биднээс илүү сонор сэрэмж өндөртэй байсан биз (аягүй бол эртний хүмүүс амьтадаас дутахгүй газар хөдлөлтийг мэдрэх зөнтэй ч байсан байж мэднэ). Тийм сонор сэрэмжтэй хүмүүс харилцан биесээ ч болгоомжлоод байвал харилцаа болон иргэншил үүсэхэд хэцүү.

Тэгтэл тэдгээр өндөр сонор сэрэмжтэй хүмүүс дунд, ганц нэг хүүхдээрээ нөхдүүд байсан байхыг үгүйсгэхгүй. Тэдгээр маанагдуу нөхдүүдээр дамжуулж харилцаа холбоо өргөжсөн байж болох юм гэсэн санаа юм.

Чоно бас нохой болсон нь ч, тохиолдлоор хүн дээр ирсэн цөөн тооны хүүхдээрээ чононуудаас эхтэй биз. Дашрамд хэлэхэд чоно нохой хоёрын ген нь 100% ижилхэн гэдэг.

"Хүүхдээрээ" гэхээр цаанаа нэг басамжилсан өнгө аяс төрдөг ч, үнэндээ "хүүхдээрээ" хүмүүсийн ачаар бид өдийг хүртэл хөгжиж ирсэн ч байж мэдэх нь.

Монголчуудыг элэгсэг дотно, орчиндоо дасамтгай, гэнэн итгэмтгий гэх зэргээр ярьдагаас үзвэл, бид харьцангуйгаар "хүүхэд зантай" ард түмэн байж магадгүй юм. Хэрэв тийм бол энэ нь бидний харин ч зүлгэн тордвол зохих хамгийн давуу тал ч юм билүү.

100хан жилийн дотор европ алхаа сурч, 20 жилийн дотор Америк сэтгэлгээ суусан бидний малчин удмынхан, бусдыг хардаж хавчих зандаа дийлдээд сониуч зангаа гээчих вий дээ.

Сонор сэрэмж гэдэг амьд явахад тустай ч, хөгжин дэвшихэд чөдөр болно.
– Хэрхэн болгоомжтойгоор сониучлах вэ?
гэдэг л "Хөгжих үү, хоцрох уу"–г шийдэх торгон зааг бололтой.

Эх сурвалж: http://tomyo-bodyo.blogspot.com/2012/12/blog-post_12.html 

"Энтропи өсөх хууль"

--Хүн бид ертөнцийн мөн чанарыг яаж ч гүн таньж мэдсэн бай, физик хаа хүртэл хөгжсөн ч бай, ирээдүйн тухай мэдэхгүй хэвээрээ л байх болно.
Үүнийг л Хаосын онол гээд байгаа юм.

-- Энэ ертөнц чинь тэр чигээрээ "хэдэн микро бөөмнүүд болон, тэдгээрийн хоорондын харилцан үйлчлэлээс" л бүрэлдэн тогтож байгаа төдий гэж үзэх юм бол, энэ ертөнц маань өөрөө тэр чигээрээ ямар ч тодорхой төлөвгүйгээр, олон тооны магадлал байдлаар зэрэгцэн оршиж байгаа хэрэг болно.

-- "Энтропи өсөх хууль" гэж байдаг. Энэ бол – Ертөнц (сансар огторгуй) бол цаг хугацаа өнгөрөхийн хэрээр улам бүр эвдэрсээр л байна гэсэн физикийн хууль юм. Өөрөөр хэлбэл, бүхий л зүйлс эвдрэх тавилантай. Одоо оршин байгаа ямар ч дэг журам хэзээ нэгэн цагт гарцаагүй замхран алга болох болно.

-- Бид дэг журмыг бий болгохын тулд амьдралаас олсон мэдлэгээр эмх цэгцийг бүтээдэг. Гэвч цаг нь болохоор буцаад задарч эвдрэх тул утга учиргүй мэт.

-- Хана руу шидсэн лонх яагаад зад /хагарч/ үсэр ч эмхгүй тарах болов?
-- Ширээн дээр асгасан сүү яагаад ийш тийш гоожиж мөн агаарт ууршиж дэгдэнэ вэ?
-- Мөнх бусыг үзүүлсэн хүний гоо цогцос яагаад задарч эх дэлхийдээ шингэж хэдэн хэлхээ яс цагийн эрхээр тарж бутарч үгүй болов?

2015.09.27

Atomic bombings of Hiroshima

Дэлхий дээр хамгийн анхны атомын халуун цөмийн бөмбөг дэлвэлж туршсан орнуудын нэг нь яах аргагүй Америкийн нэгдсэн улс болно. Эдүгээгээс 70 жилийн тэртээ хүйтэн дайны гай гамшгийн хар зурвас Японы Хирошима болон Нагасаки хотуудад нүүрэлжээ. 

Японы Хирошима хотод хаясан атомын бөмбөг хотыг бүхэлд халуун цөмөөр шатаасны дараа залуухан Шунтаро Хида Японы цэргийн аврах багт эмчээр ажиллаж байв. 

Бөмбөг дэлбэрсэн тэр хар өдөр ойролцоогоор 6000 орчим гэмтэж бэртсэн иргэнээс илүү хүмүүсийг эмчилж сувилах төлөвлөгдөөгүй хүндхэн үүрэг даалгавар гэнэт буух нь тэр. 

Аймшигт тэр өдрийн талаар түүхэн үнэнийг тэрээр өгүүлж байна:

Shuntaro Hida was a 28-year old doctor working at the Hiroshima Military Hospital - the epicentre of the atomic bomb dropped by the American bomber plane Enola Gay.

He spoke to Witness about the horror of that day.

A B-29 over Osaka on June 1, 1945

The mission runs of August 6 and 9, with Hiroshima, Nagasaki, and Kokura (the original target for August 9) displayed.

Afanasievo culture Altai

The earliest Tarim mummies, found at Qäwrighul and dated to 1800 BCE, are of a Europoid physical type whose closest affiliation is to the Bronze Age populations of southern Siberia, Kazakhstan, Central Asia, and the Lower Volga

In 2009, the remains of individuals found at a site in Xiaohe were analyzed for Y-DNA and mtDNA markers. They suggest that an admixed population of both west and east origin lived in the Tarim basin since the early Bronze Age. The maternal lineages were predominantly East Eurasian haplogroup C with smaller numbers of H and K, while the paternal lines were all West Eurasian R1a1a. The geographic location of where this admixing took place is unknown, although south Siberia is likely. In 2012 – 11 R1a1a, 1 K*

It is the Afanasevo culture to which Mallory & Mair (2000:294–296, 314–318) trace the earliest Bronze Age settlers of the Tarim and Turpan basins. The Afanasevo culture (c. 3500–2500 BCE) displays cultural and genetic connections with the Indo-European-associated cultures of the Eurasian Steppe yet predates the specifically Indo-Iranian-associated Andronovo culture (c. 2000–900 BCE)

The Afanasevo culture is the earliest Eneolithic archaeological culture found until now in south Siberia, occupying the Minusinsk Basin and the Altai Mountains in 3500-2500 BC. Afanasevan sites have also been claimed for Mongolia and Western China, and a possible connection to the Europoid mummies of Xinjiang and the Indo-European Tocharians has been proposed.

The Afanasevo culture is primarily known for its cemeteries. Approximately ten settlements and fifty cemeteries are known.The remains are of the Europoid physical type.However, throughout its South Siberian range, the Afanasevo culture appears to be have been carried by a population of mixed Europoid and Mongoloid stock. Afanasevo cemeteries include both single and small collective burials with the deceased usually flexed on his back in a pit. The burial pits are arranged in rectangular, sometimes circular, enclosures marked by stone walls. It has been argued that the burials represent family burial plots with four or five enclosures constituting the local social group.

The Afanasevo economy included cattle, sheep, and goat. Horse remains, either wild or domestic, have also been found. The Afanasevo people became the first food-producers in the area. Tools were manufactured from stone (axes, arrowheads), bone( fish-hooks, points) and antler. Among the antler pieces are objects that have been identified as possible cheek-pieces for horses. Artistic representations of wheeled vehicles found in the area has been attributed to the Afanasevo culture.Ornaments of copper, silver and gold have also been found.

Although far from the European steppe, the Afanasevo culture shares a significant number of traits with its distant European neighbors. This includes burials in a supine flexed position, the use of ochre, animal remains in graves, pointed-based pots, censers (circular bowls on legs), a Europoid physical type along with both horses and a suspected presence of wheeled vehicles. While the use of kurgans (tumuli) are general on the western steppe, it is likely that the Afanasevo tombs were covered by low mounds. These chacracteristics have made scholars link the Afanasevo with the cultures of the Pontic-Caspian Steppe, specifically the Sredny Stog, Yamna, Catacomb and Poltavka cultures. As a result the Afanasevo is often regarded as the easternmost extension of the European steppe cultures. Because of its numerous traits attributed to the early Indo-Europeans, like metal-use, horses and wheeled vehicles, and cultural relations with European steppe cultures, the Afanasevans are believed to have been Indo-European-speaking.

sintashta culture 2100b.c.-andronovo culture 1800-1300 b.c.

skull reconstruction of arkaim women burial

arkaim reconstruction

arkaim settlement

The Frozen Tombs of Mongolia

In the frozen steppes of the Altai, a Franco-Mongolian archeological expedition prepares to excavate the tombs of Eastern Scythian warriors, some 2,300 years old. The Scythians' ritual practices of deep burial of the dead, in combination with extreme climatic conditions, mean the scientists may discover the last frozen tombs on the planet, and thus elucidate the mysteries surrounding nomadic horsemen. Who were they? How did they live? How did they die? What were the beliefs and funeral rites of the Eastern Scythians? An investigative thriller which throws new light on a forgotten civilization.