Агуa Александр хаан ер бусын авьяаслаг удирдагч байсан бөгөөд түүний эзэмшилд багтах газар зүйн тодорхой бүсчлэлд хамаарах ёстой эртний улсуудыг алхам тутамдаа буулгаж байжээ.

Александр хаан ба Монголчуудын

 ертөнцийг үзэх үзэл хэмээх бүлэг. 

АГУA ИХ АЛЕКСАНДР БА ГАЗРЫН ДУНДАД ТЭНГИСИЙН ХААН СУЛ-ХАРНАЙ

/МЭӨ 356-323/ 

Сул-Харнай хэмээх нэр нь эртний ард түмнүүдийн дунд Александр хааны алдаршуулж байсан нэгэн нэрны үг ажээ. Харин Монголчуудын хувьд Сул-Харнай нь эргэлзээгүй түүний нэр аж.  Эрт үед Сул-Харнай хэмээх нэгэн нуурын нэрийг Төв Азийн ард түмэн мэддэг байж. Өнөөдөр тэр нуурын талаархи нэр утга нь гээгдэн хаягдаж Газрын дундад тэнгис хэмээн нэрлэдэг болсон байна. /Mediterranean Sea/.

Нэр утга агуулгын хувьд чухам яагаад Сул-Харнай  нуур хэмээн нэрлэдэг болсон шалтгаан нь тэр газрын эргэн тойрон мөсөөр хучигдсан мөнх цастай байсны учир бололтой.  

Харин яагаад хүмүүс Александр хааныг Сул-Харнай хэмээн дууддаг байв. Орчин үеийн утга зохиолын эх сурвалж дээр түүний нэрийг эрт үед “Титес” хэмээн нэрлэж байж.
Газар зүйн байршил хийгээд их газруудын шилжилт хөдөлгөөнт онолын хүрээнд авч үзвэл Евразийн эртний тэгш хэмт хавтаг нь Аварга том Гондван тивийн нэгэн тусгаар хэсэг байжээ. Нөгөөтэйгүүр их Хааны байлдан дагуулалт нь газар зүйн хувьд тухайн бүсчлэл хүрээнд харьялагдах цагийн зүүний эргэлт шиг тойрог доторхи тэр үеийнхээ улс орнуудыг байлдан дагуулалтаар хамруулж улмаар хүрээндээ багтааж байсан бөгөөд удалгүй энэ тойрог дотороо Их Эзэнт Гүрнийг байгуулж чадсан байна.

Агуа Александр хаан ер бусын авьяаслаг удирдагч байсан бөгөөд түүний эзэмшилд багтах газар зүйн тодорхой бүсчлэлд хамаарах ёстой эртний улсуудыг алхам тутамдаа буулгаж байжээ.

ANCIENT COINS. GREEK. Kingdom of Macedon, Alexander III, The Great (336-323 B.C.), Gold Stater, 

Тэрээр Персийн эзэнт гүрний эсрэг III Дари хааны хүчийг буулгаж чадсан байдаг. Энэ үед өөрийн мөрөөдөл биелэх “Ялалтын уухай”-г хэдийнэ мэдэрч байсан бөгөөд энэ эрчээр Төв Азийн өрнөд хязгаарыг төвшитгөн тохинуулж чадсан нь өнөөдөрч үнэ цэнээ алдаагүй билээ. Харин түүний байгуулсан эзэнт гүрэн эдүгээ мөнхийн эзэнт гүрэн мэт ажгуу. Учир нь тэрээр Газрын дундад тэнгис хийгээд эртний аварга том Гондваны нэгэн цул хэсгийг эзэмшилдээн авч чадсан нэгэн.

         Эртний Монголчуудын хувьд Александр хаан уугуул гарвал нэгэн овгийн хүү мэт нэрлэгдэж байв. Эдүгээч түүний цаг үед байлдан дагуулсан эзэнт гүрэн болон эртний Монгол овог аймгуудын соёлын хэлхээний хувиас зээлдэгдэж нэгэн чухал үлгэр дууриалал болсоныг нуух юун. Ертөнцийн хязгаар дэх гурван хааны нэг болох Сул-Харнайн домог ийнхүү нийтэд түгсэн амой.[1] 

Sul Kharnai has become famous by name Alexander the Great in the world and Sul Kharnai is his Mongolian name.

In the ancient there was a lake called Sul Kharnai in central Asia, today this lake is located in middle Asian's Mediterranean Sea. Ancient Mongols were knows his great story and who was wearing the horned crown or helmet.

---

• [1] Alexander and the Mongols by John Andrew Boyle
• An early mongolian version of the Alexander Romance by Francis Woodman Cleaves, Harvard University
• Alexander the Great in legend

 03.10.15