Наскагийн хүн

 

Алдарт Наска хөндийгөөс ер бусын хүн олджээ. Гавал нь хэлбэрт оруулснаас гадна гар, хөлийн хуруу нь хүртэл хүн бус.  Ер нь энэ хөндий оньсого нэрнээсээ илүү тэр чигээрээ цөл. Хуурай ган гачиг ихтэй газар гэж байгаа. Өнгөрсөн зуунд энэ бүс нутаг дээгүүр нисэж явсан нэгэн эмч нутгийн дахин давтагдашгүй нүсэр том хүний эсхүл харь гарагийн биет хийсэн мэт дүрслэлүүдийг харсан гэдэг. Нөгөө шүдэнзний 5 см хайрцагт багтах Коллибр шувуунаас эхлээд зөв хэлбэрт геометрийн дүрслэл, сармагчин, экспандр бүхий нисэгчийн дүрслэл гээд олон тооны түүхийн дурсгалуудыг олсон гэдэг юм. Тэр дороол зүг бүртээ улс орны эртний судлаач, сайн дурын Индиана Жонс нарын сонирхлыг татаж эхэлсэн. Ер нь Латин Америкийн гэх тивээс зүсэн бүрийн олдворууд олдсоор байгаа. Элдэв дээд хачин гажиг генетик холиовор олдворууд зөндөөн. Вангагийн хэлснээр бол тун удахгүй этгээд олдвор олдож хүний үүсэл гарвал нэг тийшээ шийдэгдэж олон жил эртний хүн дүрстийн мөр хөөсөн судлаачдын санааг амраах олдвор олдох юм байх. Тэнгэр таалж

UGTAM PROJECT 2017

Биеийн хэл нь аливаа хүний сэтгэл хөдлөлийн гаднах тусгал

                                    
Судлаачид сэтгэл хөдлөлийн талаар нарийн судалгааг гаргаж судалсаар л байна. Мэдээж хэл хэмээх дуу авайны тусламжтайгаар ойлголцоход төвөггүй нь тодорхой. Гэхдээ энэхүү дуу авайны үелзэлийг сэтгэл зүйн талаас нь заавал хэл яриатай холбож ойлгох шаардлагагүй гэж үзэж байгаа юм.

Харин эмоц нь хүний хөгжлийн түүхэнд тусдаа бие даасан механизм гэдэгт түлхүү анхаарч судлах шаардлага аяндаа гарч ирсэн тухай хүн судлаачид дурдах болсон.

Хүнийн хөгжлийн судалгааны MPI болон Психолингвистик MPI судалгааны судлаачдын өгүүлж буйгаар бол та хэн нэгнийг ойлгохын тулд хэлтэй байх шаардлаггүй гэнэ. Америкийн Сэтгэл судлал нийгэмлэгийн цахим сэтгүүлд нийтлэгдсэн өгүүлэл дээр аливаа ойлголтын хүлээж авах чадвар нь сэтгэл зүйн дохиогоор илэрхийлэгдэх нь элбэг ба хэл ярианы чадвар тийм ч гойд нөлөөлөл өгөх албагүй... биологийн хувьд энэхүү механизм нь дохионы хэлэмжийг илэрхийлж дэмждэг аж.

 

Харьцуулсан судалгаагаар Герман хэлээр яригч, Юкатаны Маяа хэлээр яригч нар өөр хоорондоо ямар нэгэн хоёрдогч гүүр хэлээр ярилгүй харилцаж чаддаг нь дохионы хэлэмж ойлголт байв. Энэхүү судалгаа хийсэн судлаач Маяа хүний дохио зангаа бүхий олон арван гэрэл зургийг үзүүлж тэрхүү зурагт буй хүний дохионы зангаа, хэлэмжийг асуух замаар судалж үзхэд зурагт үзүүлсэн ууртай, инээсэн болон харилцан ярилцаж байгаа хэлэмжийг төвөггүй ойлгож байлаа. Харилцан бие биенээ ойлголцож чадаж байгаа нь хувьслын явцад дохионы сэтгэл хөдлөл харинч устаж үгүй болоогүйгээр барам бодгаль бүр чөлөөтэй ойлголцож болохыг баталж байна. Үүнд ямарч хэл ашиглах шаардлага байхгүй.

Холимог сэтгэл хөдлөл

Сайн дурын оролцогч бүлгүүд хоёр өөр төрөлх хэлтэй. Тэд бие биенийхээ өгүүлэмж илэрхийлсэн сэтгэл хөдлөлийн дүрслэл бүхий зургийг харж бие биенээсээ асуулт асууж буй байдалтай зургуудтай. Гэтэл тэдний ихэнх нь яг юу хэлэх гэж байгаа хэлэмж дохиог ойлгомжтой түвшинд ойлгож, тайлбарлаж байв.

Биеийн хэл сэтгэл хөдлөл болон бодлыг хэрхэн илэрхийлдэг вэ?
Биеийн хэл нь аливаа хүний сэтгэл хөдлөлийн гаднах тусгал юм. Үйл хөдлөл бүр нь тухайн
хүний тэр мөчид мэдэрч буй сэтгэл хөдлөлийн түлхүүр болж байдаг. Жишээ нь жин нэмээд
байгаа талаараа санаа зовдог эрэгтэй хүн давхар эрүүгээрээ оролдож татах нь их байдаг бол гуяараа таргалаад байгаа бүсгүйчүүд даашинзаа доошлуулдаг, айсан эсвэл сэрэмжилсэн байдалтай байгаа хүн гараа элгэндээ эвхэх эсвэл хөлөө солбиж зогсдог ба зарим үед хоёуланг нь зэрэг хийдэг. Харин том хөхтэй бүсгүйтэй ярилцаж буй залуу түүний хөх рүү ширтихээс зайлсхийх зуураа өөрийн мэдэлгүй гараараа түүний хөхийг хайн тэмтчих үйлдэл хийдэг. Биеийн хэлийг унших гол түлхүүр нь тухайн хүний ярьж байгаа зүйлийг сонсонгоо түүний сэтгэл хөдлөлийн байдлыг ойлгож мөн ямар нөхцөл байдалд ярьж байгааг нь анзаарахад оршдог юм. Энэ нь таньд бодит үнэнийг худал ярианаас, бодит байдлыг уран зөгнөлөөс ялгаж салгаж харах боломжийг олгодог.
Яагаад эмэгтэйчүүд илүү гярхай байдаг вэ?
Бид зарим хүмүүсийг маш гярхай эсвэл зөн билэгтэй гэж тодорхойлдог. Яг үнэндээ бол
тэднийг биеийн хэл уншиж чаддаг гэж хэлж байгаагаа бид мэддэггүй. Өөрөөр хэлбэл хэн
нэгэн надад худлаа хэлээд байгаа юм шиг совин татаад байна гэж хэлж байгаа нь тухайн
хүний хэлсэн зүйл нь үйл хөдлөлтэй нь тохирохгүй байна гэж хэлж байгаа юм. Гярхай байна гэдэг нь хүний хэл яриа тэдний үйл хөдлөлтэй хэрхэн зөрчилдөж байгааг олж харахыг хэлж байгаа юм. Ерөнхийдөө эмэгтэйчүүд эрчүүдээс илүү гярхай байдаг ба үүнийг ихэвчлэн эмэгтэй хүний зөн совин хэмээн нэрлэдэг. Эмэгтэйчүүдэд үйл хөдлөлийг олж харж тайлж унших чадвар байгалаас заяасан байдаг ба нарийн ширийн зүйлүүдийг олж харах нүдтэй байдаг. Тийм ч учраас маш цөөхөн тооны эрчүүд л эхнэртээ худлаа ярьчихаад баригдахгүй өнгөрдөг бол, эсрэгээрээ ихэнх эмэгтэйчүүд нөхрөө төвөггүйхэн хуурчихдаг.